En Güzel ve En Anlamlı Kelimeler 2

Merhaba sevgili edebiyatseverler, daha önce sizlerin çok seveceğinizi düşündüğüm yeni bir yazı dizisinden bahsetmiştim. Bu yazı dizisinde size anlamı çok güzel ve etkileyici kelimelerin anlamını veriyorum ve bu anlamın yanında kelimeyi eserlerinde kullanan yazarlarımızın veya şairlerimizin sözlerini/şiirlerini de yazıya ekliyorum. Bu şekilde edebiyatımızda, dil tarihimizde kendine özel yer edinmiş kelimeleri hep beraber inceliyoruz. O zaman lafı daha fazla uzatmadan serimize devam edelim :)

SAYE

• Gölge, koruma, kollama, gözetme, himaye. (İsmail Parlatır-Osmanlı Türkçesi Sözlüğü)

• Saye sözcüğü, Farsça kökenli olup gölge anlamına gelir ve biz Türkçemizde bu sözcüğü çok kullanırız. Mesela bize iyiliği dokunan birisine "Senin sayende" deriz. Ne güzel sözdür değil mi? Bazı insanlar da gerçekten de öyledir onların sayesinde hayata tutunuruz, onlar sayesinde sevgiyi tanır ve severiz. Mesela anne ve babamız hele ki annemiz, varlığı değil gölgesi bile bize o kadar çok şey katar ki Allah onları başımızdan eksik etmesin. Saye sözcüğü böylesi güzel bir sözcüktür. Şimdi bir edebi örnek içerisinde görelim:

"Güllü diba giydin amma korkarım azar eder;

Nazeninim saye-i har-ı gül-i diba seni."             -Nedim-

          Günümüz Türkçesi ile anlamı: 

          İpek kumaşından, gül desenli elbise giymişsin ama nazlı sevgilim; korkuyorum o kumaşın                      üstündeki gülün dikeninin gölgesi seni incitecek.

Bu beyit de en az saye kelimesi kadar güzel. Nedim, divan edebiyatı geleneği ile harika bir beyit oluşturmuş.

LA'L

• 1. Yakut gibi kırmızı renkli bir tür kıymetli taş. 2. Koyu kırmızı renkli bir tür mürekkep. 3. Dudak. (İsmail Parlatır-Osmanlı Türkçesi Sözlüğü)

• La'l sözcüğü Arapça kökenlidir. Ağırlıklı olarak divan edebiyatında kullanılmış ve hemen her şair bu sözcük ile şiirler yazmıştır. La'l sözcüğü, sevgilinin dudağını simgeler. Sevgilinin dudağına ulaşmak o kadar zordur ki bu durum çok kıymetli taşlara ulaşmak ile aynı hatta çok daha aruz edilen bir seviyede ifade edilmiştir.    

"La’l-i lebün şarabına her kim ki susadı

  Bin can virürse cür’asına çok baha değül." -Ahmed-i Dai-

         Günümüz Türkçesi ile anlamı:

         Senin dudağının kırmızı şarabına susayan her kişi, o şarabın bir damlasına bin can verse bile                değeri kadar bedel ödemiş sayılmaz.

İki harika kelime ve bu kelimeleri süsleyen harika beyitleri inceledik. Bu yazı serisi ve kelimeler hakkında fikirlerinizi, yorumlarınızı yorum kısmında benimle paylaşırsanız çok sevinirim. 

Güzel ve anlamlı kelimeler ile ilgili diğer yazımı okumak için buraya tıklayabilirsiniz. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere... :)