BİR KELİMEYİ YILLARCA BEKLEYEN ŞAİR: "YAHYA KEMAL BEYATLI"

Merhaba edebiyat severler bu yazımda "Rindlerin Ölümü" adlı şiirini tamamlamak için bir kelimeyi yıllarca bekleyip o kelimeyi bulduğunda şiirini tamamlayan usta şairimiz Yahya Kemal Beyatlı'ya yer vereceğim. Yıllarca beklenen kelimeyi merak ediyorsanız okumaya devam edin lütfen :)

Bilindiği üzere Yahya Kemal şiirlerini yazarken hep aruz ölçüsünü kullanırdı, "Ok" şiiri hariç. Hece ölçüsüyle yazdığı tek şiir Ok'tur ve onun dışında kalan tüm şiirlerini aruz kalıbıyla yazmıştır. Bu yönüyle Divan edebiyatı geleneğini sürdüren bir şairimizdir.

Aruz kalıbıyla şiirler yazarken Türkçe'yi aruza çok güzel uydurmuştur. Şiirlerinde yer yer Arapça ve Farsça kelimelere de yer vermiştir.

Yahya Kemal'in şiirleri bir musiki havasındadır. Kelimelerin, hecelerin ve seslerin uyumu şairliğinin yanında ayrı bir sanatsal yönünü ortaya koymaktadır. Örnek olarak hepimizin aşina olduğu "Sessiz Gemi" şiirini verebiliriz. Bildiğiniz üzere bu şiir bestelenmiş ve birçok sanatçı tarafından da seslendirilmiştir. Bestelenmesiyle şiirdeki ses uyumları daha kolay anlaşılıyor ve dinlerken insanı bir anlığına alıp çok uzak diyarlara gezintiye çıkarıyor. Önce şiirimizi bir görelim ardından da dinleyelim:



SESSİZ GEMİ

(Mefulü mefailü mefailü feulün)

Artık demir almak günü gelmişse zamandan
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan

Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol
Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol

Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli
Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli

Biçare gönüller, ne giden son gemidir bu
Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu.

Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler
Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler

Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden,
Birçok seneler geçti, dönen yok seferinden.




Görüldüğü üzere Yahya kemal'in şiiri ve Müslüm Gürses'in yorumu güzel bir birliktelik oluşturmuş. Şiir aruz kalıbıyla yazıldığı için ve aruz kalıbına da çok güzel uydurulduğu için her söz ve kelime yerli yerinde bize sesle birlikte güzel bir anlam şöleni sunuyor

Ölümü bu kadar etkileyici anlatmak gerçekten usta şairimize has bir durum bence. Ölümü geri dönüşü olmayan bir gemi yolculuğuna benzeterek bu seyahate çıkanların bir daha geri dönmeyeceğini bastıra bastıra söylüyor ve ekliyor: "Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler/
Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler." Dizelerin ahengi, anlamı, seçilen kelimeler... Bir şiir her yönüyle mi dört dörtlük olur, işte Yahya Kemal yazınca oluyormuş demek ki.

Yahya Kemal'in sevdiğim şiirlerinden biri de "Rindlerin Akşamı" adlı şiiridir. Bu şiirde yine aruz kalıbıyla yazılmış olup birçok musiki sanatçısı tarafından seslendirilmiştir.  Gizli ve sembolik bir anlatımı benimseyen şair bize bir şeyleri anlatmak istiyor ama manayı derine gizleyerek tıpkı Divan edebiyatı şairleri gibi manayı bizim aramamızı istiyor. 



RİNDLERİN AKŞAMI

(Mefailün feilatün mefailün feilün)

Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç,
Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç!
Cihana bir daha gelmek hayal edilse bile,
Avunmak istemeyiz öyle bir teselliyle.
Geniş kanatları boşlukta simsiyah açılan
Ve arkasında güneş doğmayan büyük kapıdan
Geçince başlayacak bitmeyen sükunlu gece.
Guruba karşı bu son bahçelerde keyfince,
Ya şevk içinde harap ol ya aşk içine gönül
Ya lale açmalıdır göğsümüzde yahut gül.


Bu şiirde şair yaklaşan ölümü haber veriyor ve rindlerin ölüm karşısında dik durduğunu belirtiyor. Rind, kelime anlamı olarak dünya ve dünyalığa kıymet vermeyen, içkiye düşkün ve derbeder olmasının yanında arifane ve hikmetli bir yanı olan kişi demektir. Nasıl ki akşam olduğunda gün ölmek üzeredir, işte "Rindlerin Akşamı" şiiri de rindlerin ölümden önceki son halinden bahsediyor.

Bir de meşhur Rindlerin Ölümü" adlı şiiri görelim, hani şu yıllarca bir kelimenin beklendiği o şiir ve ardından iki şiiri birden Serdar Tuncer'in sesinden dinleyelim.




RİNDLERİN ÖLÜMÜ

(Feilatün feilatün feilatün falün)

Hafız'ın kabri olan bahçede bir gül varmış,
Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle.
Gece, bülbül ağaran vakte kadar ağlarmış
Eski Şiraz'ı hayal ettiren ahengiyle.


Ölüm asude bahar ülkesidir bir rinde,
Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter.
Ve serin serviler altında kalan kabriyle
Her seher bir gül açar, her gece bir bülbül öter.

Rindler için ölüm kaçınılacak veya korkulacak bir şey değildir. Onlar ölümü son olarak da görmezler ; çünkü Yahya Kemal rindlerin ölümünü uykusu olarak kabul eder. Yani ölüm bir son değil başka bir serüvene başlangıçtır ve keza şiirde de söylediği gibi "Ölüm asude bahar ülkesidir bir rinde/ Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter" Aynı zamanda şair bu şiirdeki "Serin serviler" sıfat tamlamasındaki serin kelimesini yıllarca beklemiştir. Şiirin önceki şekli "karanlık serviler"dir; ama şair karanlık sözcüğünün istediği anlamı ifade etmemesi sebebiyle yıllarca bu şiiri tamamlamaz ve sonrasında serin kelimesini bularak şiiri tamamlar. Gördüğünüz gibi Yahya Kemal şiir yazarken kelimelerin, anlamın ve ahengin uyumuna çok dikkat eden bir şairimiz. Bu sebeple şiirleri her bakımdan hem okunduğunda hem de bestelendiğinde kulağa hoş gelen bir yapıya sahip.





Son olarak da Yahya Kemal'in heceyle yazdığı tek şiir olan Ok şiirine bakalım ve yazımızı noktalayalım.


OK

Yavuz Sultan Selim Han'ın önünde
Ok atan ihtiyar Bektaş Subaşı,
Bu yüksek tepeye dikti bu taşı
O gazi hünkarın mutlu günüde.

Vezir, molla, ağa, bey takım takım
Güneşli bir nisan günü ok attı.
Kimi yayı öptü, kimi fırlattı
En er kemankeşe yetti üç atım

En son Bektaş Ağa çöktü diz üstü.
Titrek elleriyle gererken yayı
Her yandan bir merak sardı alayı
Ok uçtu hedefin kalbine düştü.

Hünkar dedi Koca! Pek yaman saldın,
Eğerçi bellisin benim katımda,
Bir sır olsa gerek bu ilk atımda.
Bu sihirli oku nereden aldın?

İhtiyar elini bağrına soktu,
Dedi ki: İstanbul muhasarası
Başlarken aldım gaza yarası,
İçinden çektiğim bu altın oktu.


Evet değerli okurlar. Divan edebiyatı geleneğini devam ettiren şairimiz Yahya Kemal Beyatlı'yı ve şiirlerini inceledik. Görüldüğü üzere Yahya Kemal söz söyleme konusunda usta şairlerimizden biridir. Onun şiirleri okuyucuyu hem söze hem de müziğe doyurucu bir yapıya sahip, nitekim bestelenen şiirleri bunların en güzel örneğidir. 


Yazıyı beğendiyseniz paylaşarak daha çok kişinin okumasını sağlayabilirsiniz. Diğer deneme yazılarımı okumak isterseniz de buraya tıklayabilirsiniz. Bir başka şairle ve şiirleriyle buluşmak dileğiyle hoşça kalın.

28 yorum:

  1. Müslüm Gürses yorumuyla şarkıyı ilk kez dinledim.Çok sağlam okumuş.Teşekkürler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben teşekkür ederim asıl. Ben de ilk defa bugün dinledim ve güzel olduğunu düşünüp yükledim :)

      Sil
    2. Müslüm gürses söyleyince bi başkaaaaaaaa MÜSLÜM BABA...

      Sil
  2. Üstüne şair tanımam çok müthiş..Sessiz Gemi'yi Hümeyra çok güzel okumuştu, çok severim ama Dönülmez Akşamın Ufkundayız daha muhteşem tabii ki...çok severim...şiirler şarkıya dönüşünce güzel oluyorlar.
    Emeğine sağlık, çok teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet Hümeyra'nın da yorumunu dinlemiştim o da çok güzeldi. Şiirlerindeki mana derinliği ve seslerin uyumu gerçekten sizin de belirttiğiniz gibi üstüne şair tanınmayacak derecede. Ben teşekkür ederim ilginiz ve güzel yorumunuz için :)

      Sil
  3. Çok güzel bir sunumdu Mücahit. Zevkle okudum. Zaten çok beğenirim Yahya Kemal'i. Saygı ve rahmetle anıyorum. Emeğine sağlık oğlum. Sevgilerimle :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim ablacım, beğenmenize sevindim. Ben de çok seviyorum Yahya Kemal'in şiirlerini, ahenkli ve anlamlı :)

      Sil
  4. İlk tanıdığım ve sevdiğim edebiyatçıdır Yahya Kemal adımı bir şiirinden almışım ayrıca yayınlarım bir gün şiiri:)

    YanıtlaSil
  5. Mücahit bey, değerli yorumunuza candan teşekkürler. Değişik nedenlerle bloglarım perde indirmek durumunda kaldı. Ancak zaman zaman izlediğim dostlarımı izlemeyi sürdüreceğim. Bende blogdan sizi izlemeye alıp ara sıra göz atabilmeyi umuyorum.
    Saygıyla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Asıl ben teşekkür ederim. Hakkınızda hayırlısı olsun, ben de siz yazdıkça takip ederim elbette. Her şey gönlünüzce olsun.

      Sil
  6. iyi şair , okuması her defasında farklı bir his bırakır insanda , yaşadığı zamana ve hissiyata göre değişen . Belki de Divan Edebiyatına yakın olması bu hissi vermekte, emeğinize sağlık , oldukça detaylı bir çalışma olmuş.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim okuyup yorumladığınız için. Haklısınız, hem konuyu işlemesi hem de aruz kalıbı kullanması yönüyle Divan edebiyatına yakın :)

      Sil
  7. Çok sevdiğim şairlerden. Aziz İstanbul şiirini seviyorum. Bir kelime için senelerce beklemeside şairliğinin kalitesini gösteriyor. Paylaşım için teşekkürler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kesinlikle size katılıyorum, bu bekleyiş mükemmeliyetçiliğinin bir göstergesi bence de :) Teşekkürler güzel yorumunuz için :)

      Sil
  8. The Poem Silent ship is beautiful written.
    https://clickbystyle.blogspot.in/

    YanıtlaSil
  9. Müslüm Gürses ne güzel okumuş.Sayende ilk defa dinledim..
    Çok sevdiğim bir şair ve şiir kitapları herzaman kitaplığımda ön sırada yer almıştır.
    Güzel ve keyifli bir yazı olmuş.Kalemine sağlık...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, ben de Müslüm Gürses'in yorumunu çok beğendim.
      Şiiri ve şiir kitaplarını sevmenizi taktir ettim, çok güzel bir şey.
      Teşekkür ederim güzel düşünceleriniz için, mutlu günler :)

      Sil
  10. Ne kadar da hoş anlatmışsınız . Elinize sağlık . Gerçekten şiirler çok güzel ...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim, böyle düşünmenize çok sevindim doğrusu :)

      Sil
  11. Can Yücel Eğer Şiiri
    O kadar da önemli değildir bırakıp gitmeler,
    arkalarında doldurulması
    mümkün olmayan boşluklar bırakılmasaydı eğer.

    Dayanılması o kadar da zor değildir, büyük ayrılıklar bile,
    en güzel yerde başlatılsaydı eğer.

    Utanılacak bir şey değildir ağlamak,
    yürekten süzülüp geliyorsa gözyaşı eğer

    Yüz kızartıcı bir suç değildir hırsızlık,
    çalınan birinin kalbiyse eğer.

    Korkulacak bir yanı yoktur aşkların,
    insan bütün derilerden soyunabilseydi eğer.

    O kadar da yürek burkmazdı alışılmış bir ses,
    hiçbir zaman duyulmasaydı eğer.

    Daha çabuk unuturdu belki su sızdırmayan sarılmalar,
    kara sevdayla sarıp sarmalanmasalardı eğer.

    Belirsizliğe yelken açardı iri ela gözler zamanla,
    öylesine delice bakmasalardı eğer.

    Çabuk unutulurdu ıslak bir öpücüğün yakıcı tadı belki de
    kalp, göğüs kafesine o kadar yüklenmeseydi eğer.

    Yerini başka şeyler alabilirdi uzun gece sohbetlerinin,
    son sigara yudum yudum paylaşılmasaydı eğer.

    Düşlere bile kar yağmazdı hiçbir zaman,
    meydan savaşlarında korkular, aşkı ağır yaralamasaydı eğer.
    Can Yücel Eğer Şiiri

    YanıtlaSil
  12. "sessiz gemi" şiiri izmit körfezinde batan Üsküdar gemisinde vefat edenler için yazıldı. Anlamını dusunerek dinleyince daha çok etkili oluyor.

    YanıtlaSil
  13. Gerçekten harika bir calisma olmuş kaleminize saglik

    YanıtlaSil
  14. Güzel bir çalışma ama Rindlerin akşamı şiirindeki "grup" kelimesi yanlış yazılmış gün batımı anlamında "Gurup" olarak kullanılmalıydı.

    YanıtlaSil

Yorumlarınız Bizim İçin Kıymetlidir, Düşüncelerinizi Paylaşırsanız Seviniriz :)

Blogger tarafından desteklenmektedir.