Bir Akımın İlham Kadını "Tomris Uyar"
Merhaba sevgili okurlar,
Sizlere bu yazımda Ülkü Tamer, Turgut Uyar, Cemal Süreya ve Edip Cansever’in hayranlığı ile kendisine yazılan şiirler arasında bir ömür geçiren o kadından bahsetmek istiyorum. Kim mi bu şanslı kadın: "Tomris Uyar"
Edebiyatımızın en önemli kadın figürlerinden biri olarak bilinen Tomris Uyar, 60’ı aşkın çevirisi kitaplaşan, 10 öykü derlemesinden "Yürekte Bukağı" ile 1979, "Yaza Yolculuk" ile 1986 Sait Faik Hikâye Armağanı’nı kazanmıştır.
Ayrılıklarının bir nedeni daha vardır; Tomris Uyar'ın Cemal Süreya'ya olan aşkının başlaması..
İkisi de tanıştıklarında evlidir ve eşlerinden birbirleri için boşanırlar. Aynı evde yaşamaya başlarlar. Türk edebiyatının en ses getiren, en verimli aşklarından biri olarak anlatılır onların aşkı. Cemal Süreya, Tomris'e farklı dizelerinde nasıl umutsuzca aşık olduğunu anlatmıştır hep.
"Daha nen olayım isterdin
Onursuzunum senin!"
Tomris Uyar, Cemal Süreya'yla olan şöyle bir anısından bahsetmiş:
Her akşam işten çıkıp şıp diye eve damlar Cemal Süreya. Bir gün Tomris Uyar, "Biraz gez dolaş arkadaşlarınla falan buluş." der. Ertesi gün geç gelir Cemal Süreya, ertesi gün de, hep geç gelir. Bu akşamlardan birinde, örtü silkelemek için pencereyi açan Tomris, apartmanın girişinde oturan Cemal’i görür ve gerçek ortaya çıkar. Her akşam iş çıkışı eve geliyor ama aşağıda oturup gecikiyordu Cemal Süreya.
Tomris Uyar tarafından durumun adı derhal konar: Şahsiyet Rötarı…
Cemal Süreya ile Tomris’in aşkı üç yılın sonunda tükenir ve güzel bir dostluk kalır geriye. Cemal Süreya ise en güzel şiirlerini Tomris Uyar için yazar.
Onun aşıkları arasından belki de en şanslı olanı Turgut Uyar'dır. Tomris ile ilişkileri 1966 yılında başlar. O yıl, Tomris Uyar Cemal Süreya'dan, Turgut Uyar ise karısından ayrılır.
Tomris Uyar, Turgut Uyar ile tanışmalarını şöyle anlatır:
“1966 yılında ben zaten Cemal Süreya’dan ayrılmak üzereydim. O da eşinden ayrılmıştı. İstanbul’a gelmişti çocuklarıyla. Burada tanıştık. Asıl tanışmamız herhalde o çünkü o zaman daha bir yakın oturup konuşma fırsatını bulduk ve mektuplaşmaya başladık. Bu mektuplar önce sadece şiir üzerine mektuplardı. Hâlâ duruyor bende. Genellikle onun şiir üzerine düşünceleri, benim onun şiirleri üzerine düşüncelerim... Ve anladığım kadarıyla çok sıkışık bir dönem geçiriyordu. Yani evlilik hayatında bir süredir yaşadığı tedirginlik ve uyumsuzluk şiirini de etkilemişti, yedi yıldır şiir yazmıyordu. Esin periliği olarak ifade etmek istemiyorum ama herhalde çok konuştuğum, çok dürttüğüm, yazmasını çok rica ettiğim için diyeyim, yavaş yavaş şiir yazma isteği yeniden doğdu.”
Bu birliktelik Tomris Uyar’ın en uzun ilişkisidir.
Turgut Uyar şu dizeleri yazmıştır çok sevdiği karısına:
"Herkes seni sen zanneder.
Senin sen olmadığını bile bilmeden,
Sen bile
Seni ben geçerken
Derim ki,
Saati sorduklarında;
Onu ''O'' geçiyordur
Kimse anlam veremez.
Tamir ettirmedin gitti derler şu saati.
Ettirmek istiyor musun demezler.
Bir bozuk saattir yüreğim, hep sende durur.
Zamanı durdururum yüreğimde,
Sensiz geçtiği için,
Akrep yelkovana küskündür.
Şu bozuk saat çalışsa benim için ölümdür.
Bil ki akrep yelkovanı geçerse,
Atan bu yüreğim durur.
Bırak bozuk kalsın, hiç değilse
Bir bozuk saattir yüreğim, hep sende durur."
Tomris Uyar ise Turgut Uyar’ın kendisine olan aşkını şöyle anlatır: "Turgut, her an elinden kaçıracakmış gibi gereksiz bir kaygıyla yıpranacak; ben de hiçbir rekabetin söz konusu olmadığı bir alanda, boyuna birinci seçilmekten yorulacaktım."
Gelelim edebiyat dünyasının çok iyi bildiği ama üzerine çok konuşulmadığı Edip Cansever'in Tomris Uyar' a olan hayranlığına.
Tomris Uyar’a büyük hayranlık duyan Edip Cansever aynı zamanda Turgut Uyar’ın da en yakın dostudur. Usta şair her yıl Mart'ın 15'inde (Tomris Uyar'ın doğum günü) bir şiir yayınlayarak hayranlığını her yıl bıkmadan usanmadan anlatmıştır şiirlerinde.
Edip Cansever Tomris Uyar için şu dizeleri yazmıştır;
"Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç
Yağmurlar altında gördüm, kadeh tutarken gördüm de
Bir kıyıya bakarken, bakarkenki ağlayan yüzünle
Ve yarışırsa ancak Monet'nin
Kadınlarına yaraşan giysilerinle
Gördüm de
Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç.
Öyle kısaydı ki adımların, diyelim bir yaz tatilinde
Bir otel kapısının önünde, tahta bir köprünün üstünde
Bir demet çiçekle paslanmış bir kedi arasında
Öyle kısaydı ki adımların
Şöyle bir bardak yıkayışının vaktiyle
Ölçülür ve denk düşerdi ancak
Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç.
Yok bir yanıtın ''nereye'' diyenlere
Bir buz titreşimi gibi sallantılı ve şaşkın
Ve çabuk bir merhaban vardır bir yerden gelenlere
O bir yerler ki, diyelim çok uzak olsun
Sen gelmiş gibisindir oralardan, otobüslerden
Yollardan, deniz üstlerinden topladığın gülüşlerle
Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç.
Seni görünce dünyayı dolaşıyor insan sanki
Hani Etiler'den Hisar'a insek bile
Bir küçük yaşındasın, boyanmış taranmışsın
Çok yaşında her zamanki çocuksun gene
Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç.
Mart ayında patlıcan, ağustosta karnabahar
Mutfağın mutfak olalı böyle
Bir adın vardı senin, Tomris Uyar'dı
Adını yenile bu yıl, ama bak Tomris Uyar olsun gene
Ben bu kış öyle üşüdüm ki sorma
Oysa güneş pek batmadı senin evinde
Söyle
Ben seni uzun bir yolda yürürken gördüm müydü hiç."
Edip Cansever içinse şunları söylemişti Tomris Uyar:
''Sevgililik ya da aşk duygusu zamanla yara alabiliyor, örselenebiliyor, bitebiliyor. Bitmeyen tek aşkın gerçek ve lirik bir dostluk olduğunu Edip Cansever öğretti bana."
'Bir akımın ilham kadını' deniyor Tomris Uyar için, ne kadar yerinde bir benzetme. Tomris Uyar olmasa içimize işleyen, bizi bu denli etkileyen onca şiirden mahrum kalacaktık belki de.
Yazıyı beğendiyseniz, paylaşırsanız çok sevinirim. Diğer yazılarımı okumak isterseniz de buraya tıklayabilirsiniz.
Bir sonraki yazımda görüşmek üzere. Kendinize iyi bakın :)
Bu birliktelik Tomris Uyar’ın en uzun ilişkisidir.
Turgut Uyar şu dizeleri yazmıştır çok sevdiği karısına:
"Herkes seni sen zanneder.
Senin sen olmadığını bile bilmeden,
Sen bile
Seni ben geçerken
Derim ki,
Saati sorduklarında;
Onu ''O'' geçiyordur
Kimse anlam veremez.
Tamir ettirmedin gitti derler şu saati.
Ettirmek istiyor musun demezler.
Bir bozuk saattir yüreğim, hep sende durur.
Zamanı durdururum yüreğimde,
Sensiz geçtiği için,
Akrep yelkovana küskündür.
Şu bozuk saat çalışsa benim için ölümdür.
Bil ki akrep yelkovanı geçerse,
Atan bu yüreğim durur.
Bırak bozuk kalsın, hiç değilse
Bir bozuk saattir yüreğim, hep sende durur."
Tomris Uyar ise Turgut Uyar’ın kendisine olan aşkını şöyle anlatır: "Turgut, her an elinden kaçıracakmış gibi gereksiz bir kaygıyla yıpranacak; ben de hiçbir rekabetin söz konusu olmadığı bir alanda, boyuna birinci seçilmekten yorulacaktım."
Gelelim edebiyat dünyasının çok iyi bildiği ama üzerine çok konuşulmadığı Edip Cansever'in Tomris Uyar' a olan hayranlığına.
Tomris Uyar’a büyük hayranlık duyan Edip Cansever aynı zamanda Turgut Uyar’ın da en yakın dostudur. Usta şair her yıl Mart'ın 15'inde (Tomris Uyar'ın doğum günü) bir şiir yayınlayarak hayranlığını her yıl bıkmadan usanmadan anlatmıştır şiirlerinde.
Edip Cansever Tomris Uyar için şu dizeleri yazmıştır;
"Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç
Yağmurlar altında gördüm, kadeh tutarken gördüm de
Bir kıyıya bakarken, bakarkenki ağlayan yüzünle
Ve yarışırsa ancak Monet'nin
Kadınlarına yaraşan giysilerinle
Gördüm de
Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç.
Öyle kısaydı ki adımların, diyelim bir yaz tatilinde
Bir otel kapısının önünde, tahta bir köprünün üstünde
Bir demet çiçekle paslanmış bir kedi arasında
Öyle kısaydı ki adımların
Şöyle bir bardak yıkayışının vaktiyle
Ölçülür ve denk düşerdi ancak
Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç.
Yok bir yanıtın ''nereye'' diyenlere
Bir buz titreşimi gibi sallantılı ve şaşkın
Ve çabuk bir merhaban vardır bir yerden gelenlere
O bir yerler ki, diyelim çok uzak olsun
Sen gelmiş gibisindir oralardan, otobüslerden
Yollardan, deniz üstlerinden topladığın gülüşlerle
Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç.
Seni görünce dünyayı dolaşıyor insan sanki
Hani Etiler'den Hisar'a insek bile
Bir küçük yaşındasın, boyanmış taranmışsın
Çok yaşında her zamanki çocuksun gene
Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç.
Mart ayında patlıcan, ağustosta karnabahar
Mutfağın mutfak olalı böyle
Bir adın vardı senin, Tomris Uyar'dı
Adını yenile bu yıl, ama bak Tomris Uyar olsun gene
Ben bu kış öyle üşüdüm ki sorma
Oysa güneş pek batmadı senin evinde
Söyle
Ben seni uzun bir yolda yürürken gördüm müydü hiç."
Edip Cansever içinse şunları söylemişti Tomris Uyar:
''Sevgililik ya da aşk duygusu zamanla yara alabiliyor, örselenebiliyor, bitebiliyor. Bitmeyen tek aşkın gerçek ve lirik bir dostluk olduğunu Edip Cansever öğretti bana."
'Bir akımın ilham kadını' deniyor Tomris Uyar için, ne kadar yerinde bir benzetme. Tomris Uyar olmasa içimize işleyen, bizi bu denli etkileyen onca şiirden mahrum kalacaktık belki de.
Yazıyı beğendiyseniz, paylaşırsanız çok sevinirim. Diğer yazılarımı okumak isterseniz de buraya tıklayabilirsiniz.
Bir sonraki yazımda görüşmek üzere. Kendinize iyi bakın :)
teşekkürler bilgi için ayrıca otvhesapla.com aracılığıyla ötv hesaplama yapabilirsiniz.
YanıtlaSilhttps://www.tarimilanlari.com/ alışveriş yapabilirsiniz
YanıtlaSil